Har ikki ko‘rgazma ham O‘zbekiston tarixi va madaniyatiga bag‘ishlangan. Luvrdagi ko‘rgazma miloddan avvalgi 5-6-asrlardan temuriylar davrigacha bo‘lgan davrni qamrab olgan bo‘lib, Arab dunyosi institutida 19-asrdan 20-asr o‘rtalarigacha bo‘lgan eksponatlar, Turkiston avangardiga oid rasmlar taqdim etilgan. Oʻzbekiston davlat muzeylari kolleksiyasidan.
Hammasi qanday boshlandi
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2018-yil oktabr oyida ilk bor rasmiy tashrif bilan Fransiyaga tashrif buyurgan edi. Madaniy dastur doirasida Luvrga ekskursiya bo'lib o'tdi. Ayni paytda mazkur muzeyda O‘zbekistonning boy tarixiy-madaniy merosiga bag‘ishlangan keng ko‘lamli ko‘rgazma o‘tkazish g‘oyasi allaqachon shakllana boshlagan va davlat rahbari buni qizg‘in qo‘llab-quvvatlagan edi.
Shuni ta'kidlash kerakki, bundan oldin bir qator juda muhim voqealar bo'lib o'tdi.
2009 yilda arxeolog va ilmiy tadqiqotchi Rokko Rante O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Samarqand arxeologiya instituti jamoasi bilan hamkorlikda Buxoroga arxeologik missiyani olib bordi. Oʻzbekiston tomonidan unga Jamol Mirzaahmedov, keyinroq Abdisabur Raimqulov rahbarlik qildi. 2011-yilda Rante Luvrning o‘sha paytdagi prezidenti Anri Loyrettni O‘zbekistonga taklif qildi. Mavjud tarixiy materialni baholagandan so'ng, 2017 yilda aniq shakllangan ko'rgazmani rejalashtirishni boshlash to'g'risida qaror qabul qilinadi.
Bir muncha vaqt o'tgach, O'zbekistonning Samarqand viloyatida ham frantsuz mutaxassislari bilan hamkorlikda olib borilgan boshqa qazishmalar chog'ida noyob zardushtiylik o'ymakorligi paneli topildi. Bu kashfiyot global miqyosdagi kashfiyot ekanligini da'vo qildi.
Taxminlarga ko'ra, qazish joyida islomgacha bo'lgan (8-asrgacha) hukmdorlar saroyi bo'lgan. Qal'ada tantanali xona topildi, uning ko'p qismini uch qavatli podium egallagan, u erda olimlarning fikriga ko'ra, hukmdor taxtda o'tirgan va panel shunchaki zal devorlarini bezatgan.
Bular bilan bir qatorda boshqa noyob topilmalar ham topildi. O‘zbekiston tarixiy-madaniy nuqtai nazardan juda qimmatli narsani dunyoga ko‘rsata olishi ayon bo‘ldi.
Ijrochi direktor Gayane Umerova vakillik qilayotgan O‘zbekiston madaniyati va san’atini rivojlantirish jamg‘armasi va Luvr muzeyi o‘rtasida hamkorlik shartnomasi tuzilib, Fond Kengashi raisi o‘rinbosari Saida Mirziyoyeva boshchiligida tayyorgarlik ishlari boshlandi.
Dastlab, Luvrdagi ko'rgazma 2020-2021 yillarda o'tkazilishi rejalashtirilgan edi, ammo Kovid bu rejalarni buzdi va u 2022 yilga ko'chirilishi kerak edi. Bu davrda nafaqat O‘zbekistonning XV asr bilan yakunlangan qadimiy tarixiga ekskursiya o‘tkazish, balki keyingi davrlardan to hozirgi kungacha bo‘lgan davrlar haqida ham so‘z yuritish mantiqan to‘g‘ri kelishi aniq bo‘ldi. va to'liq. Shunga asoslanib, ikkita ko'rgazmani parallel ravishda o'tkazishga qaror qilindi: biri Luvrda, ikkinchisi Arab dunyosi institutida.
To'rt yillik sayohat
Har ikki ko‘rgazmani tayyorlash uchun O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri rahbarligida maxsus komissiya tuzildi, uning tarkibiga O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi San’atshunoslik instituti direktori va loyiha maslahatchisi Shokir Pidaev, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi direktori Shokir Pidaev kirdi. Islom sivilizatsiyasi markazi Shoazim Minovarov, vazirlar, olimlar, arxeologlar, shuningdek, eksponat olish rejalashtirilgan muzeylar direktorlari va kuratorlari.
Katta restavratsiya ishlari boshlandi. 2018 yildan buyon ko'rgazma uchun 70 dan ortiq buyum tiklandi. Loyihada Fransiya va O‘zbekistondan 40 dan ortiq qog‘oz, yog‘och, metall, haykaltaroshlik, shisha va devor bo‘yoqlari bo‘yicha restavratorlar, jumladan Marina Reutova, Kamoliddin Mahkamov, Shuhrat Po‘latov, Kristin Parisel, Olivye Tavoso, Delfin Lefevr ishtirok etgan. , Geraldine Frey, Axel Delo, Anne Liege va boshqalar.
8-asr Kattalangara Qur'oni sahifalarini tiklash va konservatsiya qilish, ayniqsa, murakkab va qiziqarli bo'ldi. Ushbu Qur'on Islom va musulmonlar uchun ulkan diniy ahamiyatga ega bo'lib, butun insoniyatning madaniy va tarixiy merosini tashkil etuvchi qadriyatlarga tegishlidir.
Qayta tiklash ishlari uch yil davom etdi va asosan o'sha paytda Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi direktori o'rinbosari lavozimida ishlab kelgan Saida Mirziyoyevaning shaxsiy ko'magi tufayli amalga oshirildi. Dastlab atigi 2 varaqni qayta tiklash ko‘zda tutilgan bo‘lsa, 13 sahifaning hammasini tiklashni Saida Shavkatovna turib oldi.
Ushbu noyob hujjatni qayta tiklashda Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasi, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi, O‘zbekiston musulmonlari idorasi kabi tuzilmalar ishtirok etdi. Ishni Luvr muzeyi restavratorlari Aksel Deleu va Aureliya Streti olib borishgan.
“O‘zbekiston vohalarining ko‘rki. Karvon yoʻllari chorrahasida”
“O‘zbekiston vohalarining ko‘rki. Karvon yoʻllari chorrahasida” asari miloddan avvalgi 5—6-asrlardan temuriylar hukmronligi davrigacha boʻlgan davrni qamrab olib, hozirgi kunning janubiy qismidan oʻtgan Buyuk ipak yoʻli tarixi haqida hikoya qiladi.